Ընդհանուր նկարագիր
Ընդհանուր նկարագիր
Բիոֆակտորները հանդիսանում են մեր օրգանիզմի նորմալ կենսագործունեության համար անհրաժեշտ կարևոր բաղադրիչներ: Նրանք ներառում են վիտամիններ, միներալներ և այնպիսի միկրոէլեմենտներ, ինչպիսիք են մագնեզիումը, ցինկը կամ երկաթը, ինչպես նաև վիտամինանման նյութեր (օրինակ՝ ալֆա-լիպոյաթթու կամ Q10 կոէնզիմ), ամինաթթուներ, ճարպային թթուներ և բուսական էքստրակտներ: Օրգանիզմը դրա մի մասը կարողանում է արտադրել ինքնուրույն, սակայն մեծ մասը ստանում է սննդի միջոցով: Որոշ բիոֆակտորներ բարձր կոնցենտրացիայով ցուցաբերելով թերապևտիկ ազդեցություն հանդես են գալիս որպես դեղամիջոց:
Բիոֆակտորները կենսական կարևոր դեր են խաղում մարդու օրգանզիմում՝ ապահովելով մետաբոլիկ պրոցեսների անխափան ընթացքը: Այդ պատճառով սննդանյութերը էական նշանակություն ունեն առողջ նյութափոխանակության ապահովման հարցում: Օրինակ՝ երկաթը անհրաժեշտ է հեմոգլոբինի սինթեզի համար և այսպիսով նաև անհրաժեշտ է դառնում մեր օրգանիզմը թթվածնով հագեցման հարցում: Վիտամին Ց-ն նպաստում է սննդից երկաթի յուրացմանը, օգնում վերքերի արագ ապաքինմանը ինչպես նաև հանդիսանում է հակաօքսիդանտ: Որոշ բիոֆակտորներ տարբեր ձևերով են ապահովում իմունային համակարգի բնականոն գործունեությունը: Վիտամին Դ-ն (որն, ի դեպ, հանդիսանում է և՛ վիտամին, և՛ հորմոն) արտադրվում է օրգանիզմում արևի ճառագայթների ազդեցությամբ, նպաստում է աղիներում կալցիումի, ֆոսֆորի և մագնեզիումի յուրացմանը: Եվ սա վերջինիս ֆունկցիաների ընդհամենը մի մասն է: Նորածինները վիտամին Դ-ի ավելի մեծ պահանջ են ունենում ի հաշիվ աճի: Բ վիտամինները, ինչպիսիք են , օրինակ, վիտամին Բ12-ը, բենֆոտիամինը (թիամինի ճարպալույծ պրեկուրսոր), վիտամին Բ6-ը և ֆոլաթթուն, բացի այդ ունեն նաև վճռորոշ ազդեցություն նյարդային համակարգի և վերականգնողական պրոցեսների վրա, ինչպես նաև կարևոր են առողջ մետաբոլիկ ստատուսի պահպանման, էներգիայի ապահովման և արյան շրջանառության համար:
Բիոֆակտորների տևական անբավարարությունը կարող է խաթարել օրգանիզմի կենսական կարևոր պրոցեսների ընթացքը: Կախված այն հանգամանքից, թե որ վիտամինի կամ միներալի անբավարարություն է՝ հաճախ սկսում են ի հայտ գալ թերսնուցման ոչ սպեցիֆիկ ախտանիշներ: Օրինակ՝ երկաթի պակասը (հատկապես տարածված է կանանց մոտ) դրսևորվում է գունատությամբ, դողով և հոգնածությամբ: Մագնեզիումի պակասը առաջացնում է գիշերային ջղաձգումներ, մկանային ցավոտ լարվածություն, դյուրագրգռվածություն և անգամ առիթմիա և հիպերտոնիա: Դ վիտամինի պակասը կարող է ունենալ զանազան դրսևորումներ՝ օրգանիզմի վրա իր ունեցած լայն ազդեցության և հորմոնալ էֆեկտի շնորհիվ:
Բիոֆակտորների անբավարար մակարդակի առաջին դրսևորումները ոչ սպեցիֆիկ ախտանիշներն են, ինչպիսիք են թուլությունը, հոգնածությունը, ցրվածությունը և աշխատունակության անկումը: Այս բոլոր ախտանիշները հաճախ թերագնահատվում են և կարող են զգալիորեն խոչընդոտել առօրյա կենսագործունեությանը:Անբավարարությունը, որը սկզբնական շրջանում ոչ էական է համարվում կարող է հանգեցնել վտանգավոր շղթայական ռեակցիաների: Անտեսված Բ-ավիտամինոզը կործանարար է ազդում ոչ միայն արյան անալիզների այլ նաև նյարդային համակարգի նորմալ գործունեության վրա: Բ շարքի վիտամինների անբավարարության պայմաններում խաթարվում է օրգանիզմի յուրաքանչյուր առանձին բջջի էներգոմատակարարումը: Ցինկի անբավարարությունը ևս կարող է դրսևորվել ակնառու և թաքնված ախտանիշներով: Փխրուն եղունգները և չոր, թեփոտվող մաշկը կարող են վկայել ցինկի անբավարարության մասին: Եթե դուք ձեզ վատ եք զգում. հիվանդ, թույլ կամ նշում եք ակտիվության անկում ապա լավագույն լուծումը բժշկին այցելելն է, որպեսզի նա կարողանա ձեզ հետազոտել: Ուսումնասիրելով արյան քննությունը, և, հատկապես այլ գործոնները բացառելուց հետո բժիշկը կկարողանա արագորեն հայտնաբերել բիոֆակտորների հնարավոր անբավարարությունը, ինչը ձեզ հնարավորություն կտա ձեռնարկել անհրաժեշտ միջոցներ:
Մարդկանց մեծ մասի համար շատ հեշտ է: Վարե՛ք առողջ ապրելակերպ:
Բալանսավորված սննդակարգը առօրյա մարզումների հետ միասին հանդիսանում է առողջ ապրելակերպի կարևոր նախապայման: Բավականաչափ քանակով թարմ մրգեր, բանջարեղեն, ամբողջական հացահատիկ, ինչպես նաև կենդանական ծագման ցածր յուղայնություն ունեցող մթերքներ (ձուկ, դիետիկ միս և ցածր յուղայնության կաթ և այլն) օգտագործելով՝ դուք կարող եք համարել, որ արդեն իսկ ինչ-որ բան արել եք սննդանյութերի բավարար պաշար ունենալու համար: Ի դեպ, մեր օրգանիզմը ավելի հեշտ է յուրացնում բուսական ծագման յուղերը: Մասնագիտական ասոցիացիաները ևս խորհուրդ են տալիս յուրաքանչյուր օր առնվազն հինգ անգամ թարմ միրգ և բանջարեղեն ընդունել :
Օրինակ՝ պանիրը և գետնանուշը պարունակում են համեմատաբար մեծ քանակությամբ ցինկ՝ 100 գրամ Էմմենթալ պանիր ընդունելով մենք ստանում ենք 4,6 գրամ ցինկ: Օրական խորհուրդ տրվող ցինկի քանակը կանանց համար կազմում է 7 գրամ, տղամարդկանց համար՝ 10 գրամ: Հավը և հազարը մեծ քանակությամբ ֆոլաթթու են պարունակում՝ 100 գրամի մեջ առկա է 145մկգ ֆոլաթթու: Մթերքները երկար պահելու պարագայում Ֆոլաթթուն սակայն շատ արագ քայքայվում է : Հավի միսը պարունակում է նաև վիտամին Բ6: Վիտամին Բ12-ը առկա է գրեթե բացառապես կենդանական ծագման մթերքներում: Իսկ բուսակերները կարող են ստանալ այն մարինացված սննդամթերք և ոչ ալկոհոլային գարեջուր ընդունելիս, սակայն դրանք վիտամին Բ12-ի շատ փոքր քանակ են պարունակում: Վիտամին Բ1-ը առկա է լոբազգիներում և ամբողջական հացահատիկային մթերքներում: Սակայն ըստ պահպանման և պատրաստման եղանակի սննդում վիտամինների պարունակությունը կարող է փոփոխվել: Այսպիսով՝ մյուսլիի կամ ամբողջական հացահատիկից պատրաստված հացի ընդունումը նախաճաշի ժամանակ հնարավորություն է ընձեռնում խուսափել նշված բիոֆակտորների անբավարարությունից: Մագնեզիումի մատակարարումը օրգանիզմ կարող են ապահովել օրինակ՝ վարսակը, քանի որ այն պարունակում է համապատասխանաբար մեծ քանակի մագնեզիում /100 գրամի մեջ 134մգ/, արևածաղկի սերմերը՝ պարունակում են անգամ 420 մգ: Համաձայն Գերմանիայի Սննդի Ասոցիացիայի մագնեզիումի օրական չափաբաժինը առողջ մեծահասակների համար կազմում է 300-400մգ: Առողջ ապրելակերպ ունենալու համար անհրաժեշտ է նաև հեռացնել այնպիսի անառողջ գործոնների ազդեցությունը ինչպիսիք են՝ ծխելը և ալկոհոլի չարաշահումը: Կարևոր բիոֆակտորների անհրաժեշտ քանակը, որն ապահովվում է բալանսավորված ապրելակերպով նպաստում է ավելի լավ ֆիզիկական վիճակին, ինչպես նաև օգնում է կանխարգելել ծանր հիվանդությունների զարգացումը և պահպանել առողջությունը:
Բիոֆակտորների անբավարարության զարգացումից կարելի է խուսափել հետևելով սննդակարգին և վարելով առողջ ապրելակերպ: Վիտամինների, միներալների և այլ միկրոէլեմենտների ցուցումները և նորմաները օֆիցիալ հաստատված են ելնելով առողջ մարդու միջին պահանջից: Սակայն բիոֆակտորների պահանջը կարող է ընդունվածից զգալիորեն բարձր լինել կախված շատ գործոններից՝ տարիքից, սեռից, ազգային պատկանելիությունից, կենսակերպից, ալկոհոլի և նիկոտինի օգտագործումից, որոշակի դեղամիջոցների ընդունումից և այլն: Բացի այդ, որոշ իրավիճակներում և որոշակի ժամանակահատվածում օրգանիզմը կարող է դրսևորել բիոֆակտորների ավելի մեծ պահանջ կամ կորցնել/իջեցնել բիոֆակտորների յուրացման ունակությունը: Նման դեպքերում կանոնավոր սննդակարգը հասնում է իրեն սահմանագծին և կարող է առաջանալ տարբեր բիոֆակտորների անբավարարություն, որը պետք է կարգավորվի անհրաժեշտ դեղորայքով: Շատ դեպքերում այդ ռիսկերը հայտնի են, ուստի հարկավոր է կիրառել կանխարգելիչ միջոցներ:
Որոշ դեղամիջոցների երկարաժամկետ ընդունումը կարող է ընկճել որոշակի բիոֆակտորների յուրացումը կամ արագացնել վերջիններիս դուրս բերումը, ժամանակի հետ հանգեցնելով անբավարարության ախտանիշների ի հայտ գալուն: Այդ դեղամիջոցների ցանկը բավականին մեծ է՝ պերորալ կոնտրացեպտիվներ, հակադիաբետիկ որոշ պրեպարատներ, հակահիպերտենզիվ ակտիվ բաղադրիչներ: Վերոնշյալ միջոցները ոչ միայն շատ հաճախ են նշանակվում բժշկի կողմից այլ նաև կանոնավոր ընդունվում են տարիներ շարունակ: Շաքարային դիաբետի ժամանակ որոշակի դեղամիոցների ընդունումը առաջացնում է վիտամին Բ12-ի պակաս: Երկարատև ժամանակաընթացքում վիտամին Բ12-ի պակասը կարող է բերել պարեսթեզիաների և անեմիայի առաջացման: Որոշ հորմոնալ կոնտրացեպտիվների ընդունումը նպաստում է ոչ միայն վիտամին Բ6-ի և ֆոլաթթվի, այլ նաև մագնեզիումի անբավարարության զարգացմանը: Սա իր հերթին կարող է բերել արյունատար անոթների վնասման և բարձրացնել թրոմբոզի և սիրտ-անոթային հիվանդությունների առաջացման ռիսկը: Շատ գինեկոլոգներ իրենց հիվանդներին խորհուրդ են տալիս պերորալ կոնտրացեպտիվների օգտագործման շրջանում դադարեցնել ծխելը, քանի որ դա կարող է խորացնել այդ ախտանիշները:
Եթե արյան քննությունը բացահայտել է որոշ բիոֆակտորների զգալի անբավարարություն ապա անհրաժեշտ է շտապ կոմպենսացնել այդ վիտամինների և/կամ միներալների պակասը՝ բժշկի հսկողության ներքո: Սա արդիական է նաև վերոնշյալ ռիսկի խմբերին պատկանող անձանց համար, որոնց խորհուրդ է տրվում ընդունել համապատասխան բիոֆակտորները կանխարգելիչ նպատակով: Երկարատև ընդունում նախատեսող դեղատոմսի դեպքում անհրաժեշտ է բժշկի կամ դեղագետի հետ ճշտել, թե որ բիոֆակտորներին է պետք հատուկ ուշադրություն դարձնել:
Մյուս բաժիններում ներկայացված են այն դեղամիջոցների նկարագրերը, որոնք կարող են հանգեցնել բիոֆակտորների անբավարարության: Այնուամենայնիվ, ցանկն ամբողջական չէ և որևէ կերպ չի կարող փոխարինել բժշկի խորհրդատվությունը:
2016 Worwag Ֆարմա GmbH & Co. KG. www.woerwagpharma.de կայքում անհատական առողջության մասին ներկայացված ամբողջ տեղեկությունը ներկայացված բացառապես Ձեր իրազեկության համար և ոչ մի կերպ չի փոխարինում արտոնագրված մասնագետի մոտ անհատական խորհրդատվությանը, հետազոտմանը կամ ախտորոշմանը: www.woerwagpharma.de կայքում ներկայացված տեղեկությունը հիմք չի հանդիսանում ախտորոշման և/կամ Ձեր հայեցողությամբ դեղամիջոցի ընդունման համար: Խնդրում ենք նաև ուշադրություն դարձնել հեղինակային իրավունքների մասին մեր սահմանումներին: